Cá chạch lấu là cái tên hot thời gian gần đây bởi những hiệu quả kinh tế mà nó mang lại cho người nuôi. Cá chạch lấu được ví như nhân sâm nước giúp nhiều người đổi đời khi thu về sản lượng cao. Vậy cá chạch lấu có nguồn gốc từ đâu, cách nuôi thế nào và giá trị ra sao? Sau đây, Trại chó mèo cùng bạn đi khám phá những thông tin chi tiết về loài cá này.
Nguồn gốc xuất xứ của cá chạch lấu
Cá chạch lấu có tên tiếng Anh là Mastacembelus favus hora, là loài cá nước ngọt thuộc họ cá chạch. Loài cá này có nguồn gốc thuộc khu vực Đông Nam Á thuộc hạ lưu sông Mê Kông như Campuchia, Lào, Thái Lan và ở Nam Việt Nam.
Cá chạch lấu có nhiều ở đồng bằng sông Cửu Long
Theo tài liệu của Uỷ Hội sông Mekong xuất bản năm 2008 đã công bố thì trong đó có Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam có tới 9 loài cá chạch. Những loài phổ biến dễ tìm thấy và được nuôi nhiều như chạch sông, chạch lấu, chạch lửa.
Họ phân loại cá chạch lấu như sau:
- Thuộc bộ: Synbranchiformes
- Thuộc họ: Synbranchidae
- Thuộc giống: Mastacembelus
- Thuộc loài: Mastacembelus favus Hora – 1923.
Hiện nay khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Việt nam có cả 3 loài thuộc giống Mastacembelus, đó là cá chạch sông, cá chạch lửa và chạch lấu. Xem xét về màu sắc, hình dạng và kích thước cơ thể, loài cá chạch sông rất giống với loài chạch lấu.
Nhưng có một số khác biệt cơ bản như ở loài chạch lấu toàn cơ thể được phủ bởi các vân hình tổ ong màu tối, còn loài chạch sông cơ thể cũng có vân hình tổ ong nhưng và phân bố đều từ vây lưng đến cơ quan đường bên. Ngoài ra số gai cứng và tia mềm ở các vây của chạch lấu cũng ít hơn so với của chạch sông.
>>>Xem thêm: Cá đổng là cá gì? thực phẩm nhiều dinh dưỡng chế biến nhiều món ngon
Đặc điểm của cá chạch lấu
Cá chạch lấu là loài cá da trơn gần giống với lươn sống tại môi trường nước ngọt. Thân hình cá chạch lấu nhỏ và tròn, dài trung bình 15 – 90cm tuỳ vào điều kiện, thời gian chăm sóc. Đặc điểm này giúp chúng nhanh chóng ẩn nấp thoát khỏi kẻ thù.Chúng có màu xanh xám đen đặc trưng, đậm ở phần lưng nhạt dần ở bụng. Khi trưởng thành, loài cá này nặng từ vài lạng, cá biệt có những con nặng gần 1 kg.
Cá chạch lấu có phần đầu khá nhỏ so với thân hình của nó. Miệng cá chạch lấu có thể co duỗi được, bạn có thể kéo vách miệng chúng tới gần mắt mà không gây tổn thương. Xung quanh miệng có thể bắt gặp cặp râu dài. Mang của loài này khá thưa, thực quản ngắn và ít co dãn. Các vây lưng, vây gần mang và đuôi của chúng nhỏ và khá mềm, khi bơi trông rất uyển chuyển.
Phân bố cá chạch lấu trong tự nhiên ở đâu?
Cá chạch lấu có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là khu vực lưu vực sông Mekong. Phân bố cá chạch lấu nhiều nhất tại các quốc gia là Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Ngoài ra, tại nhiều con sông thuộc khu vực khí hậu nóng ẩm trên thế giới cũng có sự xuất hiện của loài cá này.
Cá chạch lấu có nuôi được không?
Cách chọn cá chạch lấu giống khỏe mạnh
Để có một vụ mùa bội thu, việc lựa chọn cá chạch lấu giống là vô cùng quan trọng. Bạn cần tìm mua giống ở địa chỉ uy tín đảm bảo chất lượng, các con cá giống khỏe mạnh có sức sống cao. Một số lưu ý để lựa chọn cá chạch lấu giống khỏe mạnh như sau:
- Bạn nên chọn mua cá chạch lấu giống có chiều dài 12 – 15cm.
- Bề mặt cá giống không bị xây xát, không có đốm lạ, dị tật.
- Trước khi thả cá giống vào ao, bạn cần tắm chúng vào nước muối pha loãng 2 – 3% để sát khuẩn, tiêu diệt các ký sinh trình giúp cá phát triển khoẻ mạnh ở môi trường mới. Mật độ thả cá đạt chuẩn là từ 5 -10 con/ mét vuông.
Thức ăn cho cá chạch lấu
Cá chạch lấu thương phẩm được nuôi bằng cám chuyên dụng, ngoài ra người nuôi cũng có thể bổ sung nhiều thức ăn khác để giúp chúng lớn nhanh, đầy đủ dinh dưỡng. Bởi trong tự nhiên, cá chạch lấu là loài ăn tạp, thức ăn chúng rất đa dạng phong phú. Chúng có thể ăn những loại côn trùng sinh sống trong và trên mặt nước như giun đất, giun quế, ấu trùng, tôm nhỏ, nhuyễn thể. Ngoài ra những loài sinh vật phù du cũng là thức ăn của chúng.
Chế độ cho cá chạch lấu ăn từng giai đoạn
-
Cá chạch lấu còn nhỏ
Giai đoạn cá chạch lấu còn nhỏ dưới 5cm, bạn cần cho chúng ăn luân trùng, giáp xác, động vật phù du. Khi cá lớn trong khoảng 5 – 8cm. bạn nên bổ sung thêm một số thức ăn khác như giun quế, ấu trùng muỗi.
Giun quế là thức ăn có nhiều chất dinh dưỡng cho cá chạch lấu, bạn có thể tự nuôi giun quế tại nhà trong khay nhựa. Bạn có thể tận dụng thức ăn thừa gia đình để nuôi giun quế, vừa tăng lượng thức ăn dinh dưỡng cho cá vừa tiết kiệm chi phí trong nuôi trồng.
-
Cá chạch lấu trưởng thành
Trong tự, thức ăn của chúng như giun, giáp xác, phù du, tảo trong nước. Khi cá được nuôi bán thương phẩm, bạn cần chú ý bổ sung thêm nhiều loại thức ăn khác nhau để cá mau lớn. Bên cạnh thức ăn chính là cám thì bạn có thể bổ sung một số thức ăn khác cho cá chạch lấu như giun quế, ấu trùng muỗi, cỏ non, tảo.
Cách thu hoạch đánh bắt cá chạch lấu
Để cá chạch lấu được tối đa giá trị, người nuôi cần thu hoạch cá đúng thời vụ. Thời gian thu hoạch cá chạch lấu từ 9 – 12 tháng tuổi Lúc này cá chạch lấu có khối lượng trung bình từ 200g – 300g/con.
Cá đến kỳ thu hoạch, người nuôi có thể sử dụng lưới bắt hoặc rút cạn ao. Trước khi đánh bắt cá 1 ngày, người nuôi không nên cho cá chạch ăn và tuyệt đối không dùng kháng sinh trong vòng 15 ngày trước khi thu hoạch. Khi đánh bắt cá cần tránh làm xây xát da cá, như vậy sẽ làm giảm chất lượng cá thương phẩm.
Trong quá trình nuôi dưỡng, người nuôi cần chú ý quan sát sự tăng trưởng của cá xem có đồng đều không. Nếu cá trong ao không phát triển đồng đều, người nuôi cần phải đánh bắt thu tỉa. Để đánh bắt thu tỉa, người nuôi cần sử dụng lướt có lỗ to để thu hoạch cá lớn trước, để lại cá nhỏ tiếp tục chăm sóc. :
Những lợi ích cá chạch lấu mang lại
Lợi ích kinh tế cá chạch lấu
Trong những năm gần đây, nhiều người nông dân thoát nghèo, phát triển kinh tế nhờ nuôi cá chạch lấu. Cá chạch lấu là loài cá khá dễ nuôi, giá trị thương phẩm cao dao động từ 300.000 – 420.000 đồng/ kg. Cá chạch lấu là loài ít ăn, 1kg cá thương phẩm chỉ tiêu thụ khoảng 3kg thức ăn, công chăm sóc ít nên người nuôi cá chạch lấu có thể lời đến 100.000 đồng/ kg. Nhiều hộ gia đình nuôi cá chạch lấu có lời từ vài chục đến vài trăm triệu mỗi năm.
Giá trị dinh dưỡng cá chạch lấu
- Cá chạch lấu chứa nhiều dưỡng chất và chất dinh dưỡng
Cá chạch lấu có giá trị dinh dưỡng cao được các nhà khoa học kiểm chứng. Trong 100g thịt cá chạch lấu có tới 16,9g protein, 2g lipit, 3,2g gluxit, 169mg canxi và vô số các dưỡng chất, vitamin B1, B2, E…
Theo đông y, cá chạch lấu có tính ngọt bình, có tác dụng lớn trong bổ khí huyết, tráng dương, thanh nhiệt. Vì vậy, cá chạch lấu được khuyên dùng cho những người bị bệnh liệt dương, bệnh gan, mụn nhọt, lở loét, cơ thể suy nhược. Một số tác dụng tuyệt vời của cá chạch lấu với cơ thể con người:
- Bổ thận: Cá chạch lấu có tác dụng bổ thận tráng dương, cải thiện chất lượng tinh trùng.
- Bổ sung canxi: Trong cá chạch lấu có chứa hàm lượng canxi khá cao. Vì vậy ăn cá chạch lấu giúp bổ sung canxi cho cơ thể, ngăn ngừa còi xương ở trẻ em.
- Bảo vệ mạch máu: Cá chạch lấu chứa nhiều protein và sắt rất hữu ích cho bệnh nhân thiếu máu.
- Chống ung thư: Các vitamin trong cá chạch lấu giúp tăng sức đề kháng của cơ thể, phòng chống ung thư.
Giá bán cá chạch lấu thành phẩm bao nhiêu?
Cá chạch lấu hiện nay là một trong những loài cá nước ngọt có giá thành cao trên thị trường. Giá cá chạch lấu phụ thuộc vào kích thước của cá, cá càng to dài thì giá càng cao. Mức giá cho từng phân loại cá chạch lấu thương phẩm như sau:
- Cá chạch lấu loại 200g/con có giá khoảng 250.000 – 300.000 đồng/ kg.
- Cá chạch lấu loại 300g – 400g/con có giá khoảng 350.000 – 420.000 đồng/ kg.
Các món ngon chế biến từ cá chạch lấu
Cá chạch lấu có thịt thơm, ngọt, nhiều chất dinh dưỡng, có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Sau đây là một vài món ngon được chế biến từ cá chạch lấu bạn không nên bỏ qua.
Cá chạch lấu nướng muối ớt
Cá chạch lấu có thịt dai ngọt, không tanh kết hợp cùng với vị muối ớt đem nướng chắc chắn là một bữa ăn đáng nhớ. Khi ăn cá chạch lấu nướng muối ớt thêm chút rau sống, khế chua chắc chắn mang lại cho bạn trải nghiệm tuyệt vời.
Nguyên liệu bao gồm: cá chạch lấu, gia vị và phèn chua.
Các bước làm cá chạch lấu nướng muối ớt:
- Bước 1: Lựa chọn mua những chú cá chạch lấu tươi ngon và làm sạch bằng phèn chua.
- Bước 2: Tẩm ướp gia vị muối ớt cho cá. Sử dụng ớt, sả bằm nhỏ trộn cùng tiêu, muối, hạt nêm và xoa đều lên thân cá cả trong và ngoài.
- Bước 3: Nướng cá: Bạn cần chuẩn bị một bếp than hồng, bạn có thể nướng cá trên vỉ hoặc xiên vào que tuỳ ý. Khi nướng cá nên dở đều tay để cá chín đều mà không cháy, giữ được vị ngọt của cá.
- Bước 4: Làm nước chấm. Nước chấm có vai trò quan trọng trong món ăn này, bạn có thể pha nước chấm chua ngọt thông thường hoặc sử dụng cơm mẻ làm nước chấm cũng rất ngon.
Cá chạch lấu nấu lẩu
Món lẩu cá chạch lấu là một trong những món ngon nhất được chế biến từ loại cá này. Vị cá ngọt mềm không xương dăm hoà quyện với vị chua của nước tạo hương vị đáng nhớ.
Nguyên liệu: cá chạch lấu, xương heo hầm nước, mẻ rượu, gia vị và rau ăn kèm.
Các bước để có một nồi lẩu cá chạch lấu thơm ngon
- Bước 1: Chọn mua những chú cá chạch lấu có thân mình đầy đặn, chắc nịch tươi ngon sau đó dùng phèn chua để làm sạch nhớt.
- Bước 2: Nấu nước lẩu: sử dụng xương heo hầm lấy nước ngọt cùng với gia vị như gừng, hành tím. Sau đó xào sơ qua mẻ rượu rồi đổ vào nồi nước lẩu để tạo vị chua thanh, nêm nếm gia vị vừa vặn.
- Bước 3: Trình bày: Bạn cho nước lẩu khoảng ⅔ nồi rồi đặt trên bàn ăn. Lúc này bắt đầu cho cách chạch lấu, rau củ vào trong nồi và bắt đầu thưởng thức.
>> Xem Thêm : Phân biệt cá tra với cá basa: Giá trị dinh dưỡng ít ai biết
Cá chạch lấu nấu chuối mẻ
Cá chạch lấu nấu chuối mẻ là món ăn đặc biệt được chế biến từ loài cá này. Khá nhiều người không biết đến món ăn này, nhưng khi đã thứ đảm bảo nhớ mãi không quên.
Nguyên liệu bao gồm: cá chạch lấu, chuối xanh, cơm mẻ, rượu trắng, rau thơm, gia vị.
Cách làm món cá chạch lấu nấu chuối mẻ như sau.
- Bước 1: Làm sạch cá chạch.
Đầu tiên, bạn nên lựa chọn những con cá chạch lấu tươi ngon nhất và làm sạch chúng bằng phèn chua. để ráo nước. Sau đó cắt cá chạch lấu thành từng khúc nhỏ sao cho vừa ăn.
- Bước 2: Sơ chế
Sau đó, gọt vỏ chuối xanh rồi ngâm vào một ít nước muối hoặc nước vo gạo để chuối ra hết nhựa. Tiếp đó, ngâm chuối xanh trong nước khoảng 5 phút. Trong lúc đợi chuối, bạn hãy ướp cá chạch lấu cùng nước mắm và một số gia vị như: hạt tiêu, ớt và chút rượu trắng cho cá ngấm vị.
- Bước 3: Chế biến
Cho chút dầu ăn vào nồi rồi xào chín cơm mẻ, sau đó cho cá vào săn lại. Đến khi cá săn, bạn tiếp tục cho chuối vào đảo đều tay. Khi các nguyên liệu chín sơ, bạn nêm gia vị vừa ăn rồi cho thêm chút nước để om cho đến khi món ăn chín mềm.
- Bước 4: Thưởng thức
Sau khi món ăn đã hoàn thành, bạn múc ra đĩa, trang trí bằng chút rau thơm và thưởng thức. Món cá chạch lấu nấu chuối mẻ ăn cực kỳ đưa cơm trong những ngày trời se lạnh.
Tổng kết
Vừa rồi là những thông tin chi tiết về loài cá chạch lấu. Với những giá trị mà nó mang lại, ngày càng có nhiều hộ gia đình mở rộng mô hình nuôi cá thương phẩm. Mong rằng những thông tin chúng tôi cung cấp giúp bạn hiểu thêm về loài cá này.