Cá mú là loại cá biển với chất lượng thịt thơm ngon, bổ dưỡng. Loài cá này cũng được biết đến như một loại hải sản quý hiếm xuất hiện chủ yếu ở vùng biển Thái Bình Dương – Châu Á. Hiện nay, việc nuôi cá mú tăng sản đã được thực hiện thành công tại nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam, đem lại nguồn cung dồi dào và hiệu quả kinh tế lớn.
Cá mú có thể chế biến thành nhiều món ăn với hương vị đặc trưng khác nhau. Những dưỡng chất dồi dào đến từ cá mú mang lại nguồn dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, giá của loài cá này cũng không hề rẻ.
Cá mú là cá gì?
Cá mú hay còn gọi là cá song có tên tiếng Anh là Grouper thuộc họ Epinephelinae. Đây là một loài cá dữ với khả năng lớn rất nhanh.
Đặc điểm của cá mú
Cá mú có nhiều loại với kích thước và cân nặng đa dạng. Đặc điểm đặc trưng của cá mú là phần miệng rộng với những chiếc răng sắc nhọn, hơi chếch. Hàm dưới của chúng hơi nhô ra phía trước.
Cá mú thường có chiều dài thân gấp khoảng từ 3 – 3.5 lần so với chiều cao. Đây là một loài cá thân trơn, mình hơi thuôn dài về phía đuôi và khá dẹt. Tùy theo từng loại mà cá mú có những hoa văn và màu sắc khác nhau. Trung bình, một con cá mú được bán có cân nặng khoảng từ 1 – 3kg. Tuy nhiên, cũng có những con cá mú nặng đến cả trăm kg tuỳ vào chủng loại của chúng.
Một đặc điểm nổi bật khi nhắc đến cá mú chính là khả năng tự thay đổi giới tính. Đây là đặc tính của một loài lưỡng tính. Một con cá mú khi được sinh ra có thể mang giống đực. Nhưng ở nửa sau của chu kỳ sống, khi trưởng thành thì chúng lại đổi sang thành giống cái.
Cá mú có đặc tính săn mồi một mình. Chúng đến gần con mồi rồi phục kích bằng cái miệng lớn của mình. Đợi đúng thời cơ thì lao đến nuốt trọn con mời.
Vùng phân bố và môi trường sinh sống của cá mú
Cá mú phân bố chủ yếu ở những vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, những nơi có nhiều rặng san hô, đá ngầm. Cá mú cũng thường được tìm thấy ở những vùng biển ấm thuộc khu vực Châu Á – Thái Bình Dương tại các quốc gia: Việt Nam, Đài Loan, Philippines, Trung Quốc…
Tại nước ta, cá mú phân bố chủ yếu tại vùng biển từ vịnh Bắc Bộ đến vịnh Thái Lan. Loài cá này được tìm thấy nhiều nhất ở vùng Nam Trung Bộ.
Với mùa hè, cá mù bơi về sống nhiều ở vùng ven bờ. Đến mùa đông, chúng tập trung chủ yếu ở những vùng biển xa bờ. Cá mú thường sinh sống tại các hốc đá, áng, rặng san hô với độ sâu từ 10 – 30m. Những vùng biển cá mú sinh sống có độ pH 7.5 – 8.3 với nhiệt độ khoảng 25 – 32 độ C.
Các loại cá mú phổ biến và giá từng loại
Có nhiều loại cá mú khác nhau với kích thước và hình dáng khác nhau. Giá bán của những loại cá mú cũng khá chênh lệch tuỳ thuộc vào độ quý hiếm hay phổ biến của loài cá này.
Cá bống mú
Cá bống mú là loại cá mú phổ biến nhất. Cá bống mú thường có màu xám đen với các đốm tròn màu nâu vàng trên da. Loại cá này có màu da khá tối so với các loại cá thuộc nhà cá mú. Trung bình, một con cá bống mú có cân nặng khoảng 1 – 3kg với kích thước vừa phải. Cá bống mú cho thịt thơm ngon, dai, chắc và ngọt thịt.Giá cá bống mú trên thị trường hiện nay khoảng từ 150.000 – 170.000 đồng/kg.
Cá mú đỏ
Cá mú đỏ có ngoại hình đặc trưng với màu da đỏ hồng. Điểm trên mình cá là những đốm tròn màu bắt mắt. Cá mú đỏ có phần thân hơi dẹp và thuôn dài.Cá mú đỏ không thể nuôi tăng sản mà chỉ có thể đánh bắt từ ngoài tự nhiên. Cá mú đỏ được đánh giá là loại cá mú có chất lượng thịt ngon nhất với hương vị đặc trưng, hấp dẫn. Giá cá mú đỏ dao động trong khoảng từ 220.000 – 320.000 đồng/1 kg.
Cá mú nghệ
Cá mú nghệ là một trong những loại cá mú có kích thước lớn. Chúng có ngoại hình có phần “dữ tợn” với lớp da màu đen sẫm có các kẻ sọc hoặc đốm. Trung bình một con cá mú nghệ dài khoảng 1.8m – 2.7m. Con cá mú nghệ lớn nhất được ghi nhận từ trước tới nay có cân nặng lên tới 400kg. Cá mú nghệ có nhiều thịt với phần thịt chắc ngọt, dai và thơm. Giá cá mú nghệ trên thị trường hiện nay khoảng từ 270.000 đồng trở nên. Cá càng to thì giá càng cao.
Cá mú đen
Cá mú đen (cá mú bông) sở hữu lớp da màu đen đặc trưng hoặc màu oliu với những đóm trong nâu đen hoặc sọc kẻ. Loại cá này cũng rất khó để nuôi tăng sản mà chủ yếu là được đánh bắt từ tự nhiên.
Cá mú đen cũng khá to lớn với chiều dài có thể lên tới hơn 1m và cân nặng lên tới 90kg. Trung bình, cân nặng của một con cá mú đen trưởng thành là khoảng 20kg. Tuy nhiên, những con cá mú được bán trên thị trường thường có cân nặng chỉ trong khoảng 2 – 5kg, giá vào khoảng dưới 200 ngàn/kg.
Cá mú cọp
Cá mú cọp (cá mú hoa nâu) có ngoại hình khá “hầm hố” với những hoa văn trắng, đen xen kẽ nhau. Chúng có thân mình thuôn dài và chắc chắn. Một con cá mú cọp trưởng thành có thể dài tới 1m và cân nặng lên tới 10kg. Tuy nhiên, trung bình thì chiều dài phổ biến của cá mú cọp là khoảng 40cm.
Cá mú cọp được nhiều người ưa thích không chỉ bởi hương vị thơm ngọt, dai chắc của thịt mà còn bởi bộ lòng hấp dẫn. Giá bán cá mú cọp trên thị trường hiện nay khoảng từ 350.000 đồng/1kg trở lên.
Cá mú mặt quỷ (cá mú gai)
Mú mặt quỷ được cho là một trong những loài mú nhỏ nhất và “xấu xí” nhất trong họ hàng của mình. Bộ mặt chúng xì xì, gồ ghề. Loài cá này thường sống nhất ở các hang đá hoặc rặng san hô. Tuy vậy, thịt của chúng lại vô cùng thơm ngon, dai chắc.
Một con mú mặt quỷ có cân nặng trung bình khoảng từ 3 – 5 lạng nhưng giá cả có thể lên tới cả triệu đồng / 1 con.
- Lưu ý: Trên vây và răng của mú mặt quỷ có độc tố. Loại độc này có thể tấn công và làm chết các loài rắn biển.
Cá mú sao xanh
Cá mú sao xanh là một loại mú đặc biệt khi da của chúng có thể đổi màu theo từng nguồn thức ăn và môi trường sống khác nhau. Đặc điểm để nhận biết loại cá này là chúng có những chấm tròn màu xanh biển trên da.
Trung bình, mỗi con cá mú sao xanh có cân nặng khoảng từ 1kg – 3kg và có giá trị thương mại cao. Giá bán rơi vào khoảng từ 300.000 – 1.000.000 đồng/ 1kg tuỳ vào kích cỡ và độ tươi sống của cá.
Kỹ thuật nuôi cá mú đúng cách
Hiện nay, bên cạnh những loại cá mú đánh bắt từ tự nhiên thì cũng có những loại cá mú được nuôi thương phẩm. Có hai kỹ thuật nuôi cá mú phổ biến là nuôi cá mú lồng bè và nuôi cá mú trong ao đất.
Kỹ thuật nuôi cá mú lồng bè
Với cá mú thương phẩm nuôi lồng bè thì lồng nuôi cá sẽ được đặt ở những vùng eo, vịnh, mặt sau của đảo để có thể tạo ra môi trường sống tốt nhất cho cá.
Vị trí nuôi
- Lồng bè được đặt ở vùng eo, vịnh, hoặc mặt sau của đảo, tránh gió to, sóng lớn đồng thời cần tránh nơi có dòng nước chảy quá yếu hoặc nước đứng. Tốc độ dòng chảy phù hợp là từ 0.2 – 0.6m/s.
- Độ sâu từ đáy lồng đến mặt biển khoảng từ 5 – 10m tính theo khoảng cách khi thuỷ triều xuống thấp nhất
- Nước cần có độ mặn từ 20-33% với nhiệt độ đủ ấm từ 25 – 30 độ C và hàm lượng oxi là 4 – 6 mg/l, độ pH đạt 7.5 – 8.3.
- Vị trí đặt lồng nuôi cần tuyệt đối tránh xa những vùng nước bị ô nhiễm dầu, chất thải, nước sinh hoạt, bên cảng, khu dân cư.
Chọn lồng nuôi cá mú
Có hai loại lồng nuôi phổ biến hiện nay là:
- Lồng nuôi bằng gỗ: thể tích 27 – 100m3, phù hợp với các vùng nước lặng, kín sóng gió.
- Lồng nuôi bằng nhựa HDPE: thể tích từ 300m3 trở lên, phù hợp với các vùng biển xa, có thể chịu được sóng gió ngoài biển.
Chọn con giống
Hiện nay, người ta vẫn chưa thể tự tạo ra được các thế hệ con giống khỏe mạnh. Bởi vậy, con giống của cá mú đều là từ việc đánh bắt ngoài tự nhiên với đa dạng phương pháp vận chuyển: sục khí, bao nilon bơm oxy…
Để cá lớn lên khỏe mạnh, cho giá trị kinh tế ca, người nuôi cần lưu ý một số điểm khi chọn con giống:
- Chọn giống khỏe mạnh, không xây xát.
- Chọn giống đồng cỡ, tránh tình trạng cá lớn ăn cá bé về sau. Kích cỡ cá giống nên chọn là khoảng từ 12 – 15cm
- Cần sát khuẩn cá bằng Formalin nồng độ 100 – 200ml/m3 trong vòng 10 – 15 phút hoặc Iodine nồng độ 5-7ml/33 trong vòng 10-15 phút trước khi đưa vào lồng nuôi.
Thức ăn cho cá mú
Bạn có thể dùng thức ăn tươi (các loại cá tạp: tôm, cua, cá, ghẹ nhỏ) hoặc thức ăn công nghiệp để chăn nuôi cá mú.
Với thức ăn công nghiệp, nên chọn các loại thức ăn dạng viên nổi với độ đạm từ 40%. Tùy từng giai đoạn phát triển của cá mà chọn kích cỡ viên thức ăn phù hợp. Khẩu phần ăn phù hợp mỗi ngày là trọng lượng thức ăn khoảng bằng 3 – 10% trọng lượng cá. Cần cho cá ăn 2 lần mỗi ngày là lúc sáng sớm và chiều tối.
Việc cho cá ăn bằng thức ăn công nghiệp sẽ giúp người nuôi chủ động được nguồn thức ăn đồng thời hạn chế những ảnh hưởng tới chất lượng nước.
Quản lý cá mú
Để đảm bảo chất lượng cá mú tốt nhất, người chăn nuôi cần quản lý tốt cá trong giai đoạn sinh trưởng. Cần kiểm tra định kỳ sinh trưởng của chúng hàng tháng để đánh giá tốc độ tăng trưởng và điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp.
Khung bè, hệ thống phao, neo, dây neo cũng cần được kiểm tra thường xuyên, đảm bảo độ chắc chắn. Đảm bảo không có các lỗ thủng, tránh việc cá bơi ra ngoài gây thất thoát.
Cần thay lồng lưới khoảng 4-5 tuần/lần để giúp cá có môi trường sống sạch sẽ. Hàng ngày cần đo các chỉ tiêu của môi trường nước: oxy, độ pH, độ mặn… để tránh việc gây hại cho cá
Thu hoạch cá mú
Sau khoảng từ 4 – 7 tháng, khi đạt khối lượng khoảng từ 0.4kg trở lên là cá mú thương phẩm có thể được thu hoạch. Trước khi thu hoạch, người chăn nuôi cần cho cá ngừng ăn trong 3 ngày để có thể đào thải hết chất bẩn trong cơ thể đồng thời giúp quá trình vận chuyển sạch sẽ hơn.
- Lưu ý: Cần chuyển lồng nuôi cá sang một địa điểm mới sau khoảng 2 – 3 năm đặt nuôi để môi trường nuôi được phục hồi.
Kỹ thuật nuôi cá mú ao đất
Ao nuôi
Để mang lại môi trường sống tốt nhất, cần chuẩn bị ao nuôi tốt:
- Chọn ao nuôi tại những nơi có địa hình thuận lợi với đất thịt và ít phèn.
- Nơi làm ao cá cần có nguồn nước ổn định và giao thông thuận tiện
- Trung bình, người dân có thể làm ao nuôi với diện tích từ 500 – 5000m2 tuỳ điều kiện đất với độ sâu từ 1.5 – 1.7m
- Ao nuôi cần được diệt tạp và diệt khuẩn, đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho cá.
Chọn giống và thả cá mú
Người nuôi cần chọn cá giống với kích cỡ trung bình khoảng 5 – 7cm hoặc 10 – 15cm có sức khỏe tốt và đồng đều. Để đảm bảo cá không ăn thịt lẫn nhau khi thiếu mồi, nên thả cá ở mật độ từ 1 – 3 con/m2.
Thức ăn cho cá mú
Cho cá ăn bằng các loại cá tạp tươi như: cá phì, tôm, ba khía, còng…với tỉ lệ trọng lượng thức ăn bằng khoảng 3-10% trọng lượng cá/ngày. Thức ăn cần được rửa sạch, cắt khúc sao cho vừa miệng cá.
Với tháng đầu, cần cho cá mú lượng thức ăn khoảng bằng 10% trọng lượng thân với 3 lần mỗi ngày. Từ tháng thứ 2 có thể cho ăn 2 lần/ngày.
Khi cá đã quen với môi trường sống và có sức ăn mạnh, cần trộn vitamin C và men tiêu hoá vào thức định kỳ theo chu kỳ 5 ngày trộn – 5 ngày nghỉ để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho đàn cá mú của bạn.
Quản lý nước trong ao nuôi cá mú
Cần quản lý các chỉ tiêu trong môi trường ao nuôi để đảm bảo nguồn nước ổn định với độ pH từ 7.5 – 8.5, độ kiềm 80 – 160 mg/l, độ mặn đạt 10-20%. Cần thay nước định kỳ theo thuỷ triều và kiểm tra độ mặn thường xuyên của nước.
- Lưu ý: không thay nước khi trời mưa to.
Những tác dụng tuyệt vời của cá mú cho sức khỏe
Trong 100gr cá mú, có chứa 19.38 gam protein, 37mg Cholesterol, 1.02 gam chất béo, 92 calo cùng nhiều vitamin như: a, B9, B5, B3, B1, B12 và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể: Canxi, Kali, Sắt, Natri, Kẽm, Đồng, Mangan, Selen, Photpho.
- Ăn cá mú mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khoẻ của con người: Cá mú giúp tăng chức năng não: Với lượng omega 3 và omega 6 dồi dào, cá mú tốt rất tốt cho sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ nhỏ và người già. Các acid amin thiết yếu này giúp tăng hoạt động thần kinh não, cải thiện trí nhớ, tăng trí thông minh.
- Hỗ trợ tránh nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Các chất dinh dưỡng có trong cá mú giúp tim có thể bơm máu trơn tru, từ đó hạn chế các vấn đề về tim mạch như: đau tim, rối loạn van tim hay bệnh mạch vành.
- Giảm Cholesterol: Các loại chất béo không bão hoà có trong cá mú sẽ giúp giảm nồng độ Cholesterol, cải thiện sức khỏe cho người ăn.
Cách chọn mua cá mú biển tươi ngon
Cá mú biển có giá bán không hề rẻ, bởi vậy, khi mua loại cá này, mọi người đặt chất lượng cá là yếu tố được quan tâm hàng đầu. Cá tươi cho thịt ngon, tròn vị với độ chắc, ngọt đặc trưng. Nếu cá bị ươn, trải nghiệm ăn thịt cá sẽ vô cùng thất vọng. Bạn có thể áp dụng một vài bí quyết dưới đây để kiểm tra độ tươi ngon của cá mú:
- Kiểm tra mang cá: mang cá có màu hồng, dính chặt với hoa khế, không có tình trạng hôi hoặc nhớt chính là một con cá tươi. Nếu cá đã bị ươn, phần mang cá chuyển sang màu xám, có nhớt và rời rạc với phần hoa khế.
- Kiểm tra vảy cá: cá tươi là cá có vảy óng ánh, bám chặt vào thân, không có niêm dịch.
- Kiểm tra mắt cá: Nếu cá còn tươi thì phần mắt của chúng sẽ lồi lên, trong suốt với giác mạc có khả năng đàn hồi. Ngược lại, những con cá đã bị ươn thì tròng mắt sẽ đục ngầu, giác mạc nhăn nheo hoặc đã rách; mắt của chúng cũng sẽ lõm sâu vào trong hơn.
- Kiểm tra hậu môn: Với cá tươi, hậu môn cá màu trắng nhạt và thụt sâu vào trong. Nếu cá mú đã bị ôi, thiu,hậu môn cá có màu hồng hoặc chuyển sang đỏ bầm, lòi ra ngoài. Cá đã chết thì cũng có phần bụng chương phình thay vì xẹp lép, săn chắc.
Cá mú có thể chế biến những món gì?
- Gợi ý các món ngon từ cá mú
Cá mú có thể chế biến thành nhiều món ngon khác nhau, cho hương vị thơm ngon hấp dẫn. Một số món ăn từ cá mú mà bạn có thể chế biến như:
Cá mú sốt me
Đây là một trong những món ăn lạ miệng, thú vị từ cá mú. Vị chua dịu của me cùng độ ngọt của cá tạo nên một hương vị hoàn hảo, khó quên.
Cách làm:
- Bước 1: Làm sạch, cắt cá thành từng khúc
- Bước 2: Phi thơm tỏi, hành sau đó chiên sơ phần cá đã được cắt khúc
- Bước 3: Làm nước sốt me: đun sôi nước, cho cốt me cùng các gia vị: muối, tiêu, hạt nêm
- Bước 4: Cho hỗn hợp nước sốt me đã đun sôi vào chảo cá rồi rim trong khoảng 15 phút để cá ngấm gia vị là cá thể bắc ra, trang trí và thưởng thức.
Cháo cá mú
Cháo cá mú là món ăn giàu dinh dưỡng, đặc biệt phù hợp với người mới ốm dậy.
Cách làm:
Chuẩn bị nguyên liệu: cá mú (có thể dùng phần đầu), gạo, hành, gừng, ngò, gia vị
- Bước 1: Chuẩn bị hành tím băm nhỏ, thái sợi gừng, cắt khúc hành lá, ngò rí thái nhỏ. Cá làm sạch, cắt khúc, ngâm trong nước trà để khử tanh
- Bước 2: Chiên sơ qua đều hai mặt cá rồi đun nước sôi, luộc cùng hành tím và gừng đập dập. Sau đó cho gạo vào nấu cháo
- Bước 3: Sau 15 phút thì cho thêm nước sôi vừa đủ để giúp cháo được mềm, nhuyễn.
- Bước 4: Phi thơm hành, vớt ra, để ráo
- Bước 5: Đợi khi cháo chín thì nêm mắm, muối, mì chính sao cho vừa miệng. Múc ra bát rồi rắc thêm hành lá, hành phi, hạt tiêu lên trên là có thể thưởng thức.
Cá mú nướng
Cá mú nướng mang đến vị thơm ngon đặc trưng, dậy mùi. Thịt cá mú nướng và sự hòa quyện hoàn hảo giữa vị dai ngọt của cá cùng hương bếp ngai ngái, đượm vị quê.
Cách làm:
- Làm sạch cá rồi ướp cùng sả, ớt và các gia vị vừa ăn trong vòng 30 phút.
- Bọc giấy bạc rồi nướng đến khi cá dậy mùi thơm, chín đều cả trong và ngoài
- Cho ra và thưởng thức
Cá mú nấu canh chua
Tương tự như các món cá khác, cá mú nấu canh chua được nhiều người ưa thích bởi hương vị thơm ngon, hấp dẫn. Món canh này là sự kết hợp hài hoà giữa vị chua dịu của khế cùng vị ngọt dai của cá.
Cách làm
Bước 1: Làm sạch cá, ngâm cá với nước trà để khử tanh rồi cắt khúc vừa nồi.
Bước 2: Khế chua đập dập, thái mỏng, vắt bớt bỏ nước rồi xếp vào nồi theo các lớp: 1 lớp khế ở dưới cùng – 1 lớp cá ở giữa – 1 lớp khế trên cùng. Đổ nước sắp sẵn rồi cho lên bếp đun.
Bước 3: Đun trong khoảng 30 phút rồi cho thêm rau thơm, ớt thái lát cho dậy mùi, đun trong khoảng 1-2 phút thì bắc ra để thưởng thức.
Giá cá mú bao nhiêu tiền/1kg? Mua ở đâu?
Tùy theo từng loại khác nhau mà giá cá mú dao động trong khoảng từ vài trăm nghìn đến vài triệu cho mỗi kg. Hiện bạn có thể mua cá mú tại các cửa hàng hải sản trên cá nước, hoặc đặt mua trên các website bán hải sản uy tín.
Tuy nhiên, cần lưu ý bước chọn cá để có được thực phẩm tươi ngon nhất cho bữa ăn của bạn.
Lời kết
Cá mú là loài cá có giá trị dinh dưỡng cùng giá trị kinh tế cao. Bạn cũng có thể chế biến nhiều món ăn thơm ngon, hấp dẫn từ loại cá này. Hi vọng với những thông tin mà Trại chó mèo, chia sẻ trên sẽ giúp bạn đã có được đầy đủ thông tin, kiến thức đầy đủ nhất về cá mú.
